Koliko je star Bečej?

Devedesetih godina prošlog veka je plasirana teza da je Bečej star 900 godina. Ovde moramo raščistiti neke pojmove. Ako govorimo o prostoru na kome se sada nalazi Bečej, on je naseljen mnogo ranije, ali ne pod ti imenom. Ako govorimo o imenu, ono se zaista pominje pre više od 9 vekova, ali se odnosi na prostor oko i tvrđavu Bečej, koja se nalazi na banatskoj strani kod Novog Bečeja. Današnje naselje koje nosi ime Bečej je nastalo tek početkom XVIII veka kada nosi ime Šanac Bečej. O daljim promenama imena i razvoju grada možete čitati na početnoj strani ovoga sajta.

Gerber Nandor je oženio ćerku vlasnika bečejske pivare?

NIje, o tome možete pročitati više u tekstu o bečejskoj pivari koji se nalazi u odeljku Istorjat privrede ovoga sajta.

S.H.

Zašto crkvena slava u Bečeju nije održavana 100 godina?

Postoji nekoliko legendi o tome zašto se nije održavala crkvena slava u Bečeju: ubistvo na portanskim vratima, uplitanje Bogdana Dunđerskog, udar groma koji je na dan slave usmrtio nekoiliko dece u porti.. Sa istraživanjem ove legende najviše se bavio Dragiša Slavić, čiji tekst prenosimo u potpunosti:

"Prvi pravoslavni hramovi u Bečeju slavili su svoju slavu na dan svetog Jovana Krstitelja-Ivana dan 7. jula. Bečej je na dan hramovske slave 7. jula 1849. godine bio zapaljen od strane mađarskog generala Percela, tom prilikom izgoreo je i sveti hram. Dve godine kasnije počela je izgradnja današnjeg pravoslavnog  hrama. Tokom igradnje hrama članovi Crkvenog odbora zatražili su od eparhijskog upraviteljstva da se promeni hramovska slava. Upraviteljstvo je prihvatilo zahtev Crkvenog odbora. Istovremeno dozvoljeno je da se napravi novi pečat sa likom svetog Georgija. Pečat je urađen 1855. godine u Pešti. Nema pisanih podataka šta je uticalo na članovi Crkvenog odbora da se   hramovska slava promenei. Da li je postojao strah da i novi hram  doživi istu sudbinu svojih predhodnika ostaće tajna zauvek. Za hramovsku slavu držana je sveta liturgija. Ispred hrama nije se održavalo narodno slavlje kao je to kod Srba običaj.

Po narodnom predanju 1895. godine na portanskim vratima dogodilo se ubistvo. Svađa kumova dovela je do pogibije jednog od učesnika događaja. Navodni nemio događaj nije zapisan u crkvenim knjigima kao ni u tadašnjim lokalnim novima.  U tom periodu na službi u pravoslavnom hramu bili su sveštenici Ivan Jelčić, Jovan Stepanov i Jovan Borota. Zbog ovog događaja, navodno pravoslavna crkva u Bečeju bila je kažnjena sa 100 godina  ne održavanje hramovske slave. Ova činjenica je netačna. Niko ne može da spreči održavanje bogosluženja u svetim hramovima, pa čak ni svečanu liturgiju povodom hramovske slave. 

Ne održavanje narodnog veselja može se tumačiti na razne načine. Prvi, nakon velikih ljudskih gubitaka i materijalne štete tokom srpsko-mađarskog rata,1848-1849. godne  pravoslavni  vernici su se povukli u sebe i započeli borbu za obnovu. U toj  borbi kao i tokom sedmogodišnje gradnje novog hrama zaboravili na narodni običaj. Drugi, opet narodno predanje , govori kako je veleposednik Bogdan Dunđerski uticao kod sveštenika da se narodno slavlje ne održava ispred hrama već na njegovom imanju. I u ovu priču teško je poverovati jer nisu svi bili u mogućnosti da idu na Bogdanov imanje. 

O održavanju hramovske slave ima zapis u Crkvenom letopisu, druga knjiga, koju je vodio prota Dimitrije Kolarov. Prota je nakon svečane liturgije, 1957. godine, pozvao prisutne da se jave za kuma-domaćina slave za sledeću godinu i navodi „jer to u Bečeju nije bio običaj“. 

Svečana slavska liturgija se redovno održavala. Jedini što  do 1958. godine nije bilo kuma-domaćina slave. Narodno veselje počelo je da se održava tek 1995. godine, dakle posle sto godina navodne kazne.".

IZVORI:

1.Crkveni letopis knjige, 1 i 2

LITERATURA:

1. Dragiša Slavić“ Hram svetogvelikomučenika Georgije u Bečeju 1858-2008“ Bečej,-Trend 2013.

                                                                                                                                                                                                                                Dragiša Slavić

Višestruko ubistvo u Bečeju